Yazan: Antara HaldarCAMBRIDGE - Zamanımızın en <a fr-original-style="" href="https://time.com/5869316/climate-change-pushes-polar-bears-towards-extinction-study-finds/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ikonik görüntülerinden&nbsp;</a>biri, bir buz kütlesinin üzerinde mahsur kalmış ve sürüklenen bir kutup ayısını gösterir. İklim değişikliğinin gerçekliğini bu kadar içten yansıtan çok az başka görüntü vardır. Ve şimdi, ironik bir şekilde, Davos Erkeği de kendini benzer bir mecazi durumda buluyor. <a fr-original-style="" href="https://nationalinterest.org/article/dead-souls-the-denationalization-of-the-american-elite-620" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Doğal yaşam alanı</a> olan son yarım yüzyılın hiper-küreselleşmiş dünyası küçülüyor ve İsviçre Alpleri'nde kayak yapmayı bırakıp ince buz üzerinde paten kaymaya başlıyor.Elbette küreselleşme - ulusal ve bölgesel ekonomilerin sınır ötesi ticaret ve yatırım yoluyla bütünleşmesi - Davos Erkeği’nden çok daha öncesine dayanır. Sanayileşmenin başladığı 1800'lü yıllardan bu yana teknolojik ilerleme (buharlı gemiler, demiryolları, telgraf, otomobiller, uçaklar) ve finansal yenilikler (altın standardı gibi) giderek daha fazla birbirine bağlı bir küresel ekonomiye yol açmıştır.Ancak bu süreç devamlı olmamıştır. Daha önceki bir küreselleşme dalgası 1900'lerin başında milliyetçilik ve korumacılığın yükselişiyle aniden durmuş, Büyük Buhran ve faşizmle sonuçlanmıştır. Ancak İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana ve özellikle de Soğuk Savaş'ın ardından uluslararası düzen, <a fr-original-style="" href="https://www.brettonwoodsproject.org/2019/01/art-320747/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bretton Woods Kurumları'nın&nbsp;</a>(Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü) temel mimariyi sağlamasıyla birlikte bilinçli olarak Amerikan liderliğindeki küreselleşmeye doğru yönlendirilmiştir.Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından 1971 yılında tasarlanan (ancak <a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2018/01/19/who-are-davos-man-and-davos-woman.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2004 yılına kadar adı konulmayan</a>) Davos Erkeği, bu sürecin sembolü hâline geldi. O zamandan beri her yıl WEF, İsviçre Alpleri'nde serbest ticaretin ve sermaye piyasası serbestleşmesinin erdemlerini barış ve refahın temelini oluşturan araçlar olarak yere göğe sığdıramamak için en önemli toplantısını düzenledi.Ancak şimdi pek çok kişi küreselleşmenin 1945'ten bu yana ilk kez <a fr-original-style="" href="https://www.piie.com/research/piie-charts/globalization-retreat-first-time-second-world-war" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerilediğinden</a> korkuyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Çin büyük ölçekli bir "ayrışma" sürecinden geçiyor. Gelişmiş ekonomilerde Trumpçılık ve Brexit ile simgelenen popülist hareketlerin yükselişi, Küresel Kuzey'in <a fr-original-style="" href="https://time.com/4273812/america-first-donald-trump-history/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sağcı milliyetçilerini</a> Küresel Güney'in <a fr-original-style="" href="https://www.vice.com/en/article/j5ygx8/in-2003-a-farmer-killed-himself-to-protest-globalization-little-has-changed" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">solcu sömürgecilik karşıtlarıyla</a> aynı safa yerleştirdi. Her ikisi de ulusal egemenliği zayıflattığı düşünülen çok uluslu ekonomik düzenlemelere karşı derin bir şüphe duyuyuor.Bu çerçevede, Davos katılımcıları bu yılki toplantıyı taksonomi (<a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/agenda/2023/01/cocktail-globalization-according-to-an-expert-at-davos-2023/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Re-Globalization or De-Globalization?"</a>) meseleleri üzerine kafa yorarak geçirirken, The Economist, küreselleşmenin eski şampiyonu ABD'den kaynaklanan yeni tehditler üzerine bir haberi <a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/leaders/2023/01/12/the-destructive-new-logic-that-threatens-globalisation" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kapağına taşıdı.</a> Morgan Stanley ise müşterilerini küreselleşmenin "tersine" döneceği konusunda <a fr-original-style="" href="https://www.morganstanley.com/ideas1/ruchir-sharma-new-trends-2017-as-globalization-reverses" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uyardı.</a>Ancak tanık olduğumuz değişim, tedarik zincirleri ve yarı iletkenlerden çok daha fazlasıyla ilgili. Daha temelde, ekonomi sosyoloğu Karl Polanyi'nin ekonomik sistemlerin sosyal sistemlerden <a fr-original-style="" href="https://www.jstor.org/stable/25800760" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"ayrılması"</a> olarak adlandırdığı şey sınırlarına ulaşıyor gibi görünüyor.Salt ekonomik açıdan bakıldığında, küreselleşmenin gerekçesi her zaman ikna edici olacaktır: Karşılaştırmalı üstünlük mantığı, ülkelerin kendi güçlü yanlarından - kaynak donanımları, coğrafya, insan sermayesi ve benzerlerinin emsalsiz bileşiminden - yararlanmaları ve ardından dünyanın geri kalanıyla ticaret yapmaları hâlinde, herkesin toplamda daha fazlasını elde edeceğini belirtir. Ekonomik <a fr-original-style="" href="https://www.piie.com/blogs/realtime-economic-issues-watch/globalization-enabled-nearly-all-countries-grow-richer-recent" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırmalar</a>, dünyadaki hemen her ülkenin küreselleşmenin bir sonucu olarak zenginleştiğini gösteriyor. Küresel olarak <a fr-original-style="" href="https://data.worldbank.org/topic/poverty" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yoksulluk</a> ve <a fr-original-style="" href="https://ourworldindata.org/global-economic-inequality#global-income-inequality-increased-for-2-centuries-and-is-now-falling" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eşitsizlik&nbsp;</a>(en azından ülkeler arasında) önemli ölçüde azalmıştır.Ancak ekonomik aktörler "kendilerine has" psikolojik özelliklere sahip gerçek insanlardır. Kişisel ve sosyal kimlikleri ve derinden sahip oldukları değerleri vardır. Onlar "meta" ya da atomlar gibi en verimli kullanımlarına doğru çekilen üretim öğeleri değildir. İster dış kaynak kullanımı nedeniyle <a fr-original-style="" href="https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2017/08/28/globalization-on-the-cheap-why-the-u-s-lost-its-way-on-trade/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işlerinden olan</a> işçiler, ister uluslararası anlaşmalar nedeniyle ürünlerini satamayan <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2003/sep/11/wto.johnvidal" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiftçiler&nbsp;</a>olsun, küreselleşmenin dibe doğru yarış dinamiklerine karşı anlaşılabilir itirazları vardır.Küreselleşmeye karşı popüler direnç bilişsel değil duygusaldır ve "geride bırakılmış" ya da "akıntıda sürüklenmiş" hissetmekten kaynaklanan bir öfkeden doğmuştur. Pew Research'e göre, bir <a fr-original-style="" href="https://www.pewresearch.org/global/2020/10/05/in-u-s-and-uk-globalization-leaves-some-feeling-left-behind-or-swept-up/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"topluluğa"</a> ait olma (ya da olmama) duygusu, insanların küreselleşmeye yönelik duygularının olumlu (ya da olumsuz) olup olmadığını belirleyen temel faktördür. Küreselleşme şu anda, hakim kurumların yeniden yapılandırmakta ve hatta kabul etmekte başarısız olduğu kimlik duvarına çarpıyor.Etkisi her ne kadar derin olsa da Bretton Woods düzeni mümkün olan en ince siyasi temele dayanmaktadır. Çok uluslu şirketler, halka hesap vermemeleriyle ünlü bir avuç uluslararası örgüt ve olağanüstü karmaşık ve son derece teknik ticaret anlaşmalarından oluşuyor. Hiçbirinin sıradan insanlarla ya da onların toplumlarıyla doğrudan bir ilişkisi yok.Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, küreselleşme konusundaki fikir birliği, <a fr-original-style="" href="https://ir.fisip.ui.ac.id/wp-content/uploads/2021/03/Commen-Vol-I-No.-16-March-2021.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tepeden inme</a> ticaret görüşmelerine ve DTÖ'nün cezalandırıcı, yöntemsel mekanizmalarına karşı tepkiyle birlikte yıpranmaya başladı. Bu mekanizmalar aşağıdan yukarıya iklim hareketiyle tam bir tezat oluşturuyor. İklim hareketi bize, küreselleşmiş bir ekonominin faydalarından yararlanmak istiyorsak, hem ticaretten elde edilen kazançları daha adil bir şekilde dağıtmak hem de küresel bir topluluk duygusu sunan yeni bir toplum sözleşmesi oluşturmak için gerçek bir küresel yönetişime ihtiyacımız olduğunu hatırlatıyor.Daha önce de belirttiğim gibi, bu küresel yönetişim vizyonu göründüğü kadar ütopik değildir. Küreselleşmenin karşı karşıya olduğu zorluklar, temelde sosyal olgular olarak piyasaların ve ekonomilerin gerçek doğasını yansıtmaktadır. Davos Erkeği'nin <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/business/so-were-in-a-polycrisis-is-that-even-a-thing/2023/01/21/cf05856e-9963-11ed-a173-61e055ec24ef_story.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">jargonunu</a> ödünç alırsak, "polikriz" ve "permakriz" çağında, küreselleşme paradigmasını yalnızca mallara, sermayeye ve hizmetlere değil, aynı zamanda insanlara da odaklanacak şekilde değiştirmemiz gerekiyor.Nihayetinde, geniş çapta paylaşılan bir ahlaki mutabakata dayalı küresel yönetişim olmadan küresel piyasaları sürdürmek mümkün değildir. Davos Erkeği tamamen demode olmaktan kaçınmak istiyorsa, bazı sosyal beceriler edinmesi gerekecektir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Doç. Dr. Antara Haldar, Cambridge Üniversitesi'nde Ampirik Hukuk Çalışmaları’nda öğretim üyesi.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Telif hakkı: Project Syndicate, 2023.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">www.project-syndicate.org</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Not: Bu makalede yer alan tüm görüşler yazara ait olup, Aposto'nun editoryal bakış açısını yansıtmamaktadır.</h4>

Dünya Ekonomik Forumu'nun bu yılki toplantısı için Davos'ta bir araya gelenler, küreselleşmenin 1945'ten bu yana ilk kez gerilemekte olduğundan endişe etmekte haksız değillerdi. Serbest ticaret ve artan entegrasyon için ekonomik koşullar hala elverişli olsa da, kritik bir şey hep eksik kalmıştır.

Antara Haldar ile ilgili hikayeler